وقتی خوراک کارخانه شیمیایی تمام می‌شود، چه اتفاقی می‌افتد
مثل معروفی هست که: «اگر کمی ژامبون داشتم می توانستم تخم مرغ و ژامبون درست کنم، البته اگر تخم مرغ هم داشتم!»
در صنایع شیمیایی همین موضوع صدق می‌کند، برای تولید محصولات شیمیایی، البته اگر راکتور و وقت داشت باشید، می‌بایست مواد شیمیایی، آغازگر واکنش، حلالها و کاتالیستها فراهم باشد. بدون هر کدام از اینها شما نه محصول شیمیایی تولید می کنید، نه می فروشید و نه پولی از مشتریان دریافت می‌کنید.
اگر شیمیست آزمایشگاهی هستید، معمولاً سفارشِ به موقع مواد شیمیایی مسئله اصلی است. سیگما آلدریچ معرفترین برند تأمین کننده مواد شیمیایی در مقیاس گرمی و آزمایشگاهی است. اما اگر شما نیاز به مقیاس کیلوگرمی مواد داشته باشید، چه می‌شود؟ تأمین کننده در چنین شرایطی چه می کند؟ آنها متریال را از کجا تأمین می کنند و چه اتفاقی می‌افتد اگر مواد اولیه آنها تمام شود؟
حتی امروزه هم گاهی این اتفاق‌ها رخ می‌دهد. انگلستان در سال 2018 با کمبود دی اکسید کربن مواجه شد. این رخداد پیش‌بینی نشده منجر به تعطیلی تعداد زیادی از کارخانه‌های آمونیاک شد. همچنین کمبود دی‌اکسید‌کربن باعث ایجاد بحران برای صنایع غذایی هم گردید. اینها برای مدیر کارخانه‌ای که در پی یک کپسول 1000 کیلوگرمی دی‌اکسید‌کربن برای تداوم تولید یک ماهه کارخانه‌اش می‌گشت مایه افسوس و پشیمانی، و برای مدیری که از قبل مخازن مناسبی را به ذخیره این گاز اختصاص داده بود، سبب خوشنودی و رونق کسب و کار بود.
این کمبودها اغلب رخ می‌دهد. شرکت‌ها معمولاً مامور خریدهایی را به کار می‌گیرند تا از این کمبودها جلوگیری کنند و اجازه ندهند این کمبودها به تولید کارخانه آسیب بزند. این کارشناس‌های تأمین از نمایشگاه‌ها جهت یافتن منابع بازدید می‌کنند و تلاش می‌کنند تولیدکنندگان مواد شیمیایی مورد نیاز کارفرمای خود را به خوبی پیدا کنند. همچنین با استفاده از کلیه ابزارهای ارتباطی سعی در یافتن منابع مناسب و خرید و انتقال مواد شیمیایی مورد نیاز کارخانه خود می کنند.
گاهی کارها به درستی پیش نمی‌رود. در خلال رکود اقتصادی اواخر سال 2000، کمبود شدید استونیتریل رخ داد. این ماده خود محصول جانبی تولید مواد شیمیایی دیگری (اکریلونیتریل) است. در پی رکود اقتصادی، خرید اکریلونیتریل کاهش یافت و موجودی استونیتریل نیز کاهش یافت.
سپس بروز طوفان در تگزاس منجر به توقف تولید مجتمع دیگر استونیتریل شد که سبب نقصان شدید استونیتریل و افزایش قیمت بسیار زیاد آن شد. در آن زمان بسیاری از دستگاه های HPLC آزمایشگاه چندین لیتر استونیتریل همراه با آب استفاده می کردند. برخی مسئولان آزمایشگاه از متانول و آب به جای استونیتریل استفاده کردند. این موضوع سبب تداوم کار دستگاه و موفقیت کارخانه های مربوطه گردید.
گاهی یک کمبود می تواند یک فرصت را ایجاد کند. یکی از مشتریان همیشگی ما برخی خریدهایش را از شرکت خارجی دیگری انجام می داد. او ما را از شرایط اضطراری آن کارخانه و توقف تولیدش مطلع ساخت. مشتری به ناچار از شرکت ما خواست بررسی کنیم که آیا امکان تولید این محصول را برایش داریم؟
برای این پروژه ما مجبور بودیم یک ماده شیمیایی را اول در مقیاس آزمایشگاهی و سپس در مقیاس صدها کیلوگرم تولید کنیم. تولید آزمایشگاهی به قدر کافی سخت بود، دریافت مواد اولیه به مقدار 100 گرم دوبار با مشکل مواجه شد و یک ماه به طول انجامید. وقتی ما در حال تحقیق در آزمایشگاه بودیم، همکاران ما در تدارکات صدها کیلوگرم از مواد اولیه مورد نیاز ما را یافتند و تأمین کردند.
به طور معمول این مواد از خارج دریافت می‌شد. به خاطر سمّی بودن، امکان حمل هوایی آن وجود نداشت. تنها چاره بارگیری با کشتی از مبدأ و ارسال آن بود که حدود دو ماه به طول می‌انجامید. با رسیدن کشتی به مقصد، ترخیص گمرکی هم باید انجام می شد. به هر حال با دستیابی به مواد اولیه، ما مواد شیمیایی مورد نظر مشتری را برایش تولید کردیم و به منبع تأمین او در موارد بعدی مبدّل شدیم. در واقع از ما یک بحرانِ کمبود، فرصتی برای جایگزینی استفاده کردیم.
